วงจรป้องกันวงจรในงานอิเล็คทรอนิคส์นั้นมีมากมายหลายแบบมาก.อย่างเช่นฟิวส์ก็ถือว่าเป็นวงจรป้องกันอย่างง่ายและต้นทุนถูก.นอกจากนี้ก็ยังมีอีกหลายๆแบบที่ใช้อุปกรณ์อิเล็คทรอนิคส์อื่นๆมาทำงานร่วมกันเป็นวงจรโพรเทค(Protection).ในบทนี้จะยกตัวอย่างการนำเอาทรานซิสเตอร์(TR)ในวงจรภาคจ่ายไฟมาอธิบายการทำงานเพื่อป้องกันวงจร
...เมื่อหลายวันก่อนได้อ่านคอมเม้นหนึ่งที่ช่องยูทูปของผมเองในคลิปเกี่ยวกับการแนะนำการวัดอุปกรณ์อิเล็คทรอนิคน์ในคอมเม้นพูดถึงว่าหลายๆ.ช่องหรือหลายๆ.บทความไม่ว่าที่ไหน.จะมีแต่การแนะนำการวัดอุปกรณ์แต่ยังไม่เคยมีใครอธิบายการทำงานของตัวอุปกรณ์บ้างเลย
...บทนี้จึงจะมาอธิบายการนำเอาทรานซิสเตอร์มาใช้งานในวงจรอิเล็คทรอนิคส์อีกรูปแบบหนึ่ง.คือใช้เป็นวงจรป้องกันซึ่งจริงๆแล้วก็มีใช้งานและพบเจออยู่อย่างแพร่หลายแต่อาจจะพูดถึงกันน้อยกว่าวงจรที่ทำงานแบบขยายสัญญาณซึ่งทำงานหนักและเสียบ่อยจึงทำให้มีการพูดถึงกันเยอะ.สำหรับการต่อ.TR.ใช้งานในอีกรูปแบบหนึ่งก็คือต่อให้ทำหน้าที่เป็นสวิทเปิด-ปิด.หรือเรียกว่าเป็นวาวล์ก็จะเข้าใจได้ง่าย
...การทำงานจะยกตัวอย่างการป้องการเมื่อโหลดช๊อต.ตัวอย่างที่เอามาให้ดูคือวงจร.Protect.ในภาคจ่ายไฟในบทนี้จะไม่เจาะจงว่าเป้นภาคจ่ายไฟของอะไรแต่จะยกตัวอย่างวงจรมาให้เห็นถึงภาพรวมแบบกว้างๆ.ซึ่งใช้งานได้กับการป้องกันภาคจ่ายไฟทั่วๆ.ไป.ตามภาพด้านล่างนี้
...หากดูจากภาพประกอบวงจรภาคจ่ายไฟที่ใช้.IC.เบอร์.TL494.เป็น.PWM.จะพบเห็นได้ทั่วไปในเพาเวอร์ซัพพลายคอมพิวเตอร์หหรือเพาเวอร์ซัพพลายอเนกประสงค์อย่างเพาเวอร์ซัพพลายจีน.IC.เบอร์นี้จะทำงานได้ที่ขา4ต้องมีไฟในแรงดันต่ำหรือเป็น.0V.เลยนั่นเอง.ด้วยหลักการที่กล่าวมาขาที่4จึงถูกกำหนดให้ทำหน้าที่ป้องกันวงจรโดยมี.TR.เป็นตัวควบคุม.จากรูปบนจะเห็นว่า.TR.ตำแหน่ง.Q5.ทำหน้าที่เป็นวาวล์คอยเปิด-ปิดว่าจะให้แรงดันไฟไปที่ขา4หรือไม่(ในสภาวะปกติต้องไม่ปล่อยให้แรงดันผ่านไปที่ขา4)
...คราวนี้ลองดูที่+VDC.สมมุติว่าแรงดันตรงนี้เป็น.15V.ผ่านซีเนอร์ได้โอด.6.2V.ตามภาพบนก็จะเหลือประมาณ.8.8V(15-6.2=8.8V)แรงดันจุดนี้ก็จะส่งไปที่ขา.C.ของ.TR.ตำแหน่ง.Q5.ซึ่งถ้า.TR.ยังไม่ได้รับ.Vbe.แรงดันจุดนี้จะสามารถเลี้ยวไปตามไดโอด.D13.ไปที่ขา4.ของ.IC.ถ้าเป็นแบบนี้วงจรจะไม่ทำงานตามที่กล่าวมาตั้งแต่ต้นว่าถ้าขา4.มีไฟวงจรจะไม่ทำงาน
...ดังนั้นจะต้องทำให้.TR.ตำแหน่งนี้ได้รับไบอัสตรงและจุดประสงค์คือป้องกันวงจรเมื่อโหลดเกิดการช๊อตจึงนำแรงดันตรง.Output.มาเพื่อไปอัสให้.TR.ดังรูปข้างบนโดยแรงดันที่ส่งมาจะถูกแบ่งแรงดันโดย.R.แบ่งแรงดัน.2ตัวถ้าดูตามวงจรตัวอย่างก็คือ.R31และ.R38.สมมุติว่าแรงดัน.Output.คือ.12V.แรงดันไฟที่เข้าไปไบอัสที่ขา.B.จะได้ประมาณ.2.169V.หรือ.2V.โดยประมาณนั่นเอง(คำนวณจากโปรแกรมด้านล่างนี้ได้เลย)
